Xơ gan và ung thư gan có mối quan hệ như thế nào?

1. Thông tin về bệnh xơ gan

1.1. Khái niệm

Xơ gan là tình trạng xơ hoá tế bào gan hay gan có mô sẹo ở mức độ nặng với mật độ dày đặc. Cụ thể hơn, theo cơ chế tự nhiên, gan có khả năng tự chữa lành các tổn thương ở tế bào do viêm gan hoặc độc tố từ bia rượu, tuy nhiên, quá trình phục hồi này sẽ để lại sẹo trên bề mặt gan và lâu dần hình thành xơ cứng. Khi mật độ các mô sẹo ở gan ngày càng dày đặc sẽ làm cản trở quá trình truyền máu, thải độc và chuyển hoá của gan, từ đó dẫn đến suy giảm chức năng của cơ quan này.

Bề mặt gan có nhiều mô sẹo gây nên bệnh lý xơ gan

1.2. Triệu chứng

Thực tế, bệnh nhân xơ gan giai đoạn đầu thường ít có triệu chứng cụ thể và dễ bị nhầm lẫn với một số bệnh lý khác khiến người bệnh chủ quan. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu xơ gan cần lưu ý để phát hiện bệnh sớm:

• Cảm giác ăn không ngon, chán ăn.
• Cơ thể uể oải, kém tập trung.
• Cảm giác khó tiêu, ăn mau no.
• Thường xuyên sốt không kèm triệu chứng cảm cúm.
• Sụt cân đột ngột.
• Chướng bụng kèm cảm giác đầy hơi, khó tiêu.
• Vàng da, vàng mắc.
• Màu nước tiểu sậm bất thường.
• Tay chân có dấu hiệu sưng phù.
• Đi ngoài có máu (dễ nhầm lẫn xuất huyết dạ dày).

1.3. Nguyên nhân

• Dùng bia rượu thường xuyên gây ra tình trạng viêm gan và tổn thương tế bào gan do lượng ethanol đi vào cơ thể chuyển hoá thành Acetaldehyde. Khi sử dụng bia rượu thường xuyên hoặc dùng quá nhiều khiến gan mất cơ chế tự bảo vệ tế bào khỏi hoạt chất này. 
• Bệnh viêm gan B và viêm gan C có nguy cơ cao biến chứng thành xơ gan và ung thư gan nếu không phát hiện, điều trị kịp thời
• Bệnh lý về gan khác như: gan nhiễm mỡ, viêm gan tự nhiễm cũng có nguy cơ hình thành xơ gan.

Người bệnh gan nhiễm mỡ có tỷ lệ mắc xơ gan cao

• Bệnh lý về đường mật như viêm tắc ống mật, viêm túi mật, ung thư đường mật,… làm ảnh hưởng đến lượng dịch mật cần thiết cho hoạt động của gan.
• Sử dụng không đúng cách các loại thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh hoặc các loại thuốc điều trị trầm cảm làm giảm chức năng gan dẫn đến suy gan, xơ gan. 
• Yếu tố di truyền từ gia đình có tiền sử mắc bệnh xơ gan hoặc ung thư gan cũng tăng nguy cơ xuất hiện bệnh ở các thế hệ tiếp theo

2. Thông tin về ung thư gan

2.1. Khái niệm

Ung thư gan là bệnh lý ác tính do tế bào ung thư phát triển không kiểm soát hình thành khối u trên gan, gây cản trở quá trình hoạt động ở bộ phận này. Ung thư gan được chia thành 2 nhóm: 

• Ung thư gan nguyên phát có nguồn gốc từ tế bào gan.
• Ung thư gan di căn có thể do tế bào ung thư nguyên phát ở các bộ phận khác như ruột, đại tràng, vú, phổi, tử cung,…

Ung thư gan hình thành do sự phát triển mất kiểm soát của tế bào ung thư

2.2. Triệu chứng

Tương tự như xơ gan, ở giai đoạn đầu của ung thư gan nguyên phát thường có triệu chứng không rõ ràng và các dấu hiệu thường chỉ xuất hiện cụ thể hơn ở giai đoạn 2 trở đi:

• Sụt cân đột ngột trong thời gian ngắn và người bệnh không trong giai đoạn giảm cân.
• Không có cảm giác thèm ăn và ăn mau no.
• Buồn nôn hoặc nôn.
• Da và mắt chuyển màu vàng, dễ nhận biết khi quan sát dưới ánh nắng mặt trời.
• Phân màu nhạt và nước tiểu sẫm màu bất thường.
• Xuất hiện triệu chứng ngứa, mề đay trên da.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược và kém tập trung.
• Chướng bụng khi sờ ở vị trí dưới sườn phải có thể cảm nhận gan phình to.
• Cảm giác đau âm ỉ vùng bụng từ thượng vị đến dưới sườn phải.

2.3. Nguyên nhân

Ung thư gan là hiện tượng đột biến trong tế bào DNA dẫn đến tình trạng phát triển không kiểm soát tế bào ung thư. Khi số lượng tế bào ung thư phát triển ngày càng nhiều hình thành khối u bám trên bề mặt gan. Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh lý này là:

• Bệnh nhân trên nền xơ gan do virus viêm gan hoặc do lạm dụng bia rượu.
• Người thường xuyên sử dụng các loại thuốc tránh thai không theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Người thường xuyên lạm dụng bia rượu.
• Bệnh nhân ung thư nguyên phát tại các cơ quan ngoài gan.
• Bệnh nhân đái tháo đường type 2.
• Yếu tố di truyền từ gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư gan.

3. Mối quan hệ giữa xơ gan và ung thư gan

Trên thực tế, khoảng 80% bệnh nhân ung thư gan nguyên phát trên nền bệnh lý xơ gan. Do tình trạng tế bào gan bị tổn thương và xơ hoá lâu ngày không được phát hiện và điều trị kịp thời từ đó gây suy giảm chức năng gan cũng như tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. 

Có thể thấy, xơ gan và ung thư gan có mối quan hệ mật thiết với nhau tuy nhiên không phải cứ bị xơ gan thì gan sẽ hình thành u ác tính. Chính vì thế, việc phát hiện và điều trị kịp thời, đúng cách bệnh xơ gan là yếu tố quan trọng để tránh biến chứng ung thư gan. 

Xơ gan và ung thư gan có quan hệ mật thiết và khó phát hiện ở giai đoạn đầu

4. Cách phòng tránh bệnh xơ gan và ung thư gan

• Hạn chế sử dụng thức uống có cồn như bia rượu quá mức. 
• Chủ động kiểm tra và tiêm ngừa vaccine viêm gan B. 
• Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân, kim tiêm và quan hệ tình dục an toàn.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hạn chế ăn nhiều dầu mỡ và thức ăn, thức uống chứa nhiều đường để giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ.
• Duy trì tập thể dục, vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Hạn chế thức khuya, làm việc quá sức thiếu nghỉ ngơi.
• Kiểm tra sức khỏe tổng quát 6 tháng/lần.

(Nguồn medlatec.vn)